វិបត្តិឆ្នាំ ១៩៤១ ការឈ្លានពានរបស់សៀមមកលើកម្ពុជា និងអាថ៌កំបាំងនៃសន្ធិសញ្ញាតូក្យូ

ការឈ្លានពានរបស់សៀម (ថៃ) មកលើកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ១៩៤១ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «សង្គ្រាមបារាំង-ថៃ» (Franco-Thai War)។ នៅពេលនោះ កម្ពុជាស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង ហើយថៃបានឆ្លៀតឱកាសដែលបារាំងកំពុងទន់ខ្សោយដោយសារសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ដើម្បីវាយយកទឹកដីខ្មែរ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រក្នុងឆ្នាំ ១៩៤១៖
១. មូលហេតុនៃសង្គ្រាម
បន្ទាប់ពីអាល្លឺម៉ង់បានវាយលុកឈ្នះបារាំងនៅអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ ១៩៤០ រដ្ឋាភិបាលថៃដឹកនាំដោយ លោកសេនាប្រមុខ ប្លែក ភិប៊ុលសង្គ្រាម (Plaek Phibunsongkhram) បានមើលឃើញថាបារាំងលែងមានសមត្ថភាពការពារអាណានិគមនៅឥណ្ឌូចិនទៀតហើយ។ ថៃបានទាមទារយកខេត្តមួយចំនួននៅកម្ពុជា និងឡាវ ដោយសំអាងលើ «មនោគមវិជ្ជាថៃនិយម»។
២. សកម្មភាពយោធាឈ្លានពាន (មករា ១៩៤១)
នៅដើមឆ្នាំ ១៩៤១ កងទ័ពថៃបានចាប់ផ្ដើមវាយលុកយ៉ាងខ្លាំងក្លាមកលើទឹកដីកម្ពុជា៖
• ការវាយលុកតាមជើងគោក កងទ័ពថៃបានវាយចូលតាមខេត្តបាត់ដំបង និងបន្ទាយមានជ័យ។ ការប្រយុទ្ធគ្នាដ៏សាហាវបំផុតមួយបានកើតឡើងនៅ ភូមិផលវ៉ា (Phum Preav) ដែលកងទ័ពអាណានិគមបារាំង និងទ័ពខ្មែរបានព្យាយាមទប់ទល់។
• ការវាយលុកតាមអាកាស៖ យន្តហោះចម្បាំងថៃបានទម្លាក់គ្រាប់បែកលើទីក្រុងសំខាន់ៗដូចជា ភ្នំពេញ បាត់ដំបង និងសិរីសោភ័ណ។
៣. អន្តរាគមន៍ពីប្រទេសជប៉ុន និងកិច្ចព្រមព្រៀងតូក្យូ
ដោយសារបារាំងមិនចង់បាត់បង់ទឹកដីទាំងស្រុង ហើយថៃក៏មិនអាចឈ្នះដាច់ ជប៉ុនបានចូលមកធ្វើជាអាជ្ញាកណ្ដាល។ ជាលទ្ធផល «សន្ធិសញ្ញាតូក្យូ» ត្រូវបានចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃទី ៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៤១ ដែលបង្ខំឱ្យបារាំងកាត់ទឹកដីខ្មែរឱ្យទៅថៃ រួមមាន៖
• ខេត្តបាត់ដំបង (លើកលែងតែកណ្តាលក្រុងមួយផ្នែកតូច)
• ខេត្តសៀមរាប (លើកលែងតែតំបន់អង្គរ និងក្រុងសៀមរាប)
• ខេត្តកំពង់ធំ (មួយផ្នែក) និង ខេត្តស្ទឹងត្រែង (មួយផ្នែកនៅត្រើយខាងលិចទន្លេមេគង្គ)។
៤. ការដាក់ឈ្មោះខេត្តថ្មីដោយថៃ
ក្នុងអំឡុងពេលគ្រប់គ្រង (១៩៤១-១៩៤៦) ថៃបានប្តូរឈ្មោះខេត្តខ្មែរទាំងនោះជាភាសាថៃដូចជា៖ • ខេត្តបាត់ដំបង ទៅជា "Phra Tabong"
• ខេត្តសិរីសោភ័ណ ទៅជា "Phibunsongkhram"
• ខេត្តស្ទឹងត្រែង/ព្រះវិហារ ទៅជា "Nakhon Champassak"
៥. លទ្ធផលចុងក្រោយ
បន្ទាប់ពីជប៉ុនចាញ់សង្គ្រាមលោកលើកទី២ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៥ បារាំងបានដាក់សម្ពាធឱ្យថៃប្រគល់ទឹកដីទាំងនោះមកឱ្យកម្ពុជាវិញតាមរយៈ កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឆ្នាំ ១៩៤៦។ ទឹកដីខ្មែរដែលបាត់បង់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៤១ ត្រូវបានត្រឡប់មកវិញទាំងស្រុងនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៤៦។

នៅខាងក្រោមនេះមានឯកសារយោង

Gallica (BNF) ជាបណ្ណសារដ្ឋានជាតិបារាំង ដែលផ្ទុកនូវកាសែត និងរូបថតពិតៗពីសមរភូមិក្នុងឆ្នាំ ១៩៤១ នៅកម្ពុជា។
Britannica.com ស្វែងរកពាក្យ "Franco-Thai War" សម្រាប់សេចក្ដីសង្ខេបដែលគួរឱ្យទុកចិត្ត។
Wikipedia (English Version) ទំព័រ "Franco-Thai War" មានបញ្ជីឯកសារយោង (References) នៅខាងក្រោមយ៉ាងច្រើន ដែលលោកអាចចុចចូលមើលឯកសារដើមបាន។